حاء سین نون

عیّابی چیست؟

عَیابی به طور کلی عیبجویی و عیبگیری (به تعبیری که در حدیث وارد شده است) یک خلق بسیار بدی در انسان است و علامت انحراف و ناسلامتی شدید روان انسان است. البته این با آنچه که به نام «انتقاد» در اصطلاح امروز یا «تذکر» در اصطلاح اسلامی آمده است، اشتباه نشود. مقصود از «عیابی» چیست؟ انسان به موجب همان استعدادهای خاص انسانی یک انحرافات و بیماریهای خاص خود هم پیدا میکند. یکی از آن بیماریها این است که انسان گاهی از رنج دیگران لذت میبرد. هیچ وقت انسان سالم نباید این طور باشد که از رنج یک انسان دیگر لذت ببرد و حداکثر این است که نسبت به رنج دیگران بیتفاوت باشد و الّا حالت طبیعی و فطری و حالت سلامتی اول، این است که انسان از رنج دیگران رنج ببرد. ولی گاهی این بیماری در انسان پیدا میشود که از رنج دادن و رنج بردن مردم لذت میبرد. مثلا از این که کسی را کتک بزند و دیگری کتک بخورد لذت میبرد. امروز به این بیماری «سادیسم» میگویند. این خود دو گونه است: بعضی، از رنج جسمانی دیگران لذت میبرند. غالبا افرادی که به ظلم کردن و جنایت وارد کردن به مردم عادت میکنند کم کم حالتی پیدا میکنند که گویی اگر مدتی گذشته باشد و او کسی را شلاق نزده باشد، به کسی سیلی نزده باشد، کسی را زیر لگد خودش نینداخته باشد احساس نوعی ناراحتی و کمبود میکند (مثل یک آدم مبتلا به سیگار که مدتی نکشیده، خمیازه میکشد)، در حال خُمار است که کسی را پیدا کند، بهانه هم باشد یا نباشد، یک کتکی به او بزند تا خودش از کتک زدن به دیگران حال بیاید.
ولی از این بالاتر، بیماری رنج روحی دادن به مردم است. بعضی این بیماری را دارند که از رنج جسمانی دادن به مردم لذت میبرند و بعضی از رنج روحی دادن به مردم؛ یعنی اینکه کاری بکند که دل یک کسی را آتش بزند، به شکلی مردم را اذیت روحی کند، مثلا آبرو و حیثیت کسی را به هر شکل ممکن ببرد.
عیابی که در اسلام به شدت مذمّت شده است این است که انسان… ادامه مطالب